همانطور که عرض شد موارد و شرایطی اشاره شده برای مخاطبین عزیز آشناست، ولی دو شرط به مراتب مهمتر و تعیین کننده‌تر، با کمال تاسف کمتر مورد توجه قرار گرفته و بطور شایسته به آنها پرداخته نشده است یعنی تربیت اجتماعی و امام؛

 تربیت اجتماعی: آیه 85 سوره مبارکه بقره به موضوع تربیت اجتماعی اشاره می‌کند و نسبت به خطر التقاط (پذیرفتن بخشى از دین و رها کردن قسمت دیگر آن) هشدار مى‏دهد. طبق این آیه "مسلمانانى که به احکام فردى عمل مى‏کنند، ولى نسبت به مسائل اجتماعى بى‏تفاوتند باید در انتظار خوارىو ذلّت دنیا و عذاب (اشد العذاب در) قیامت باشند. اى بسا کسانى که شرایط و احکام نماز و روزه را مراعات مى‏کنند ولى در شرایط و وظایف حاکم و حکومت، متعهّد نیستند. همانگونه که خداوند از وضع شخصی ما غافل نیست، از مسایل جامعه ما هم آگاه است." (15)

«ثم انتم هولاء تقتلون انفسکم وتخرجون فریقا منکم من دیارهم تظاهرون علیهم بالاثم والعدوان و ان یاتوکم اسری تفدوهم و هو محرم علیکم اخراجهم افتومنون ببعض الکتاب وتکفرون ببعض فما جزاء من یفعل ذلک منکم الا خزی فی‌الحیوه الدنیا و یوم القیامه یردون الی اشدالعذاب وماالله بغافل عما تعلمون»(سوره بقره/85)"(بعد از آن همه پیمان) اما این شما هستید که یکدیگر را به قتل می‌رسانید و جمعی از خودتان را از سرزمین‌شان آواره و بیرون می‌کنید و در این گناه وتجاوز به همدیگر یاری می‌کنید. (اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) ولی اگر بعضی از آنها بصورت اسیران نزد شما آیند، فدیه می‌دهید و آنها را آزاد می‌سازید، در حالیکه بیرون راندن آنها برای شما حرام بود. آیا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می‌آورید و به برخی دیگر کافر می‌شوید؟ برای کسی که این عمل را انجام دهد (پذیرش برخی از دستورات و پشت سر انداختن بعضی دیگر) جز رسوایی در این دنیا و بازگشت به بدترین و شدیدترین عذاب‌ها در روز رستاخیز، چیز دیگری نخواهد بود و خداوند از اعمال شما غافل نیست."

درد بزرگ امت اسلامی همین است که "تربیت فردی" خوبی شاید داشته باشند ولی "تربیت اجتماعی" و رفتار اجتماعی مقبول ندارند؛ نمونه ساده: رفتار برخی رانندگان که داخل اتومبیل آنها بسیار تمیز و پاکیزه است و هنگامی که زباله‌ای در داخل ماشین‌شان تولید می‌شود، به آرامی شیشه اتومبیل را پایین داده و زباله را بیرون می‌اندازند تا داخل وسیله نقلیه‌اش کثیف نشود، داخل شهر و اجتماع هیچ مهم نیست!

     مسلمان باید بداند در مقابل جامعه‌اش کاملا مسوول است. مسلمان باید بداند در جامعه‌اش باید نقش ایفا کند و ابدا نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد؛ به قول حضرت امام خمینی رحمه الله علیه: "اهتمام به امور مسلمین از اوجب واجبات است، باید شما محکم به این امر باشید و الا فلیس بمسلم"(16) و در جای دیگر می‌فرمایند: "می‏شود گفت که بی‏استثنا دعوت‏های خدا حتی در آن چیزهایی که وظایف شخصی افراد است، روابط شخصی افراد است بین خود و خدا، از معنای اجتماعی و سیاسی برخوردار بوده است."  (17)  و لذا هر مسلمانی جزیی از بنای عظیم امت اسلامی است و اگر در شناخت و انجام درست و به موقع تکلیف و وظیفه‌اش کوتاهی کند چه بسا صدمات جبران ناپذیری متوجه اجتماع اسلامی بشود.

     اهمیت فوق العاده اسلام به"اصل نظارت اجتماعی" و یا "امر به معروف و نهی از منکر" به عنوان "اثمن الفرائض" که فرایض و احکام دیگر به انجام فراگیر و صحیح آن وابسته‌اند و دین بوسیله آن زنده می‌شود، گویای جایگاه بس مهم تربیت و رفتار اجتماعی است تا آنجا که امیرالمومنین علیه السلام می‌فرمایند: "و تمام کارهای نیکو و جهاد در راه خدا، برابر امر به معروف و نهی از منکر، چونان قطره‌ای بر دریای مواج و پهناور است"(18) پس از استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی در کشور عزیزمان، حضرت امام خمینی بنیانگذار این نظام مقدس و بزرگ احیاگر اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و سلم حفظ نظام اسلامی را از اوجب واجبات، بلکه از نماز هم واجب‌تر دانستند؛ یعنی هیچ واجبی برای هیچ مسلمانی واجب‌تر از حفظ، تعالی و اقتدار نظام مقدس اسلامی نیست و سایر اعمال فردی و اجتماعی هر مسلمانی در هر نقطه جهان با این تراز و با این اصل و معیار اساسی تعریف و ارزیابی می‌شود و قطعا خدای متعال در یوم الحساب از همه بازخواست خواهد فرمود.

مسلمانی که نسبت به همنوع و همسایه‌اش، محله و شهرش، سرنوشت جامعه و کشورش، و سرنوشت امت اسلامی بی‌تفاوت باشد، مسلمان نیست. قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: «من اصبح لا یهتم بامور المسلمین فلیس منهم و من سمع رجلا ینادی یا للمسلمین فلم یجبه فلیس بمسلم» (19)"کسی که صبح کند و به امور مسلمین اهتمام نکند از آنان نیست و کسی که ندای شخصی که از مسلمانان یاری می‌طلبد را بشنود ولی اجابت نکند، مسلمان نیست"و باز می‌فرمایند: "خداوند بنده اش را تا مادامیکه به برادرش کمک کند، کمک می‌کند" « اللَّه‏ فی‏ عون‏ العبد ما کان العبد فی عون أخیه»(20)

از آیه صدرالاشاره (آیه 85 سوره مبارکه بقره) باید فهمید چرا امت اسلامی اینقدر گرفتارند:

تاجر به اصطلاح مسلمان نمازشب خوان و گرانفروشی و احتکار؟!

کشاورز مسلمان و تولید بی‌ضابطه و مسموم محصولات؟!

زائر خانه خدا و خرید حریصانه محصولات چینی بنجل و کمک ناخواسته به کفار، آل سعود و تکفیری‌های قاتل و فتنه‌گر؟!

مسلمان و قبیله گرایی و گروه گرایی؟!!

مگر می‌شود مسلمان بود و در عرصه های سرنوشت ساز انتخابات، به کسی به این دلیل که فامیل یا جزو حزب و جناح من است، رای داد؟!

مگر می‌شود مسلمان بود و مقلد فلان مرجع تقلید بود صرفا به این دلیل که همشهری یا همزبان من است؟!

مگر می‌شودمسلمان بود و به نظر دشمن اعتماد داشت؟!

مگر می‌شودمسلمان بود و تحلیل و اظهار نظر متاثر از تحلیل VOAو BBC   و ...داشت؟!

چنین مسلمانی در دنیا ذلیل است و در آخرت هم، عذاب الهی انتظارش را می‌کشد!

     حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام، تربیت و وحدت اجتماعی را شرط و رمز سیادت و آقایی بر دنیا ذکر می‌فرمایند: «فانظروا کیف کانوا حیث کانت الاملاء مجتمعه و الاهواء موتلفه والقلوب معتدله والایدی مترادفه والسیوف متناصره والبصائر نافذه والعزائم واحده الم یکونوا اربابا فی اقطار الارضین و ملوکا علی رقاب العالمین» و در ادامه تفرق و دوری از وحدت و همگرایی اجتماعی را عامل ذلت و نقمت معرفی می‌فرمایند: «فانظروا الی ما صاروا الیه فی آخر امورهم حین وقعت الفرقه و تشتتت الالفه واختلفت الکلمه والافئده و تشعبوا مختلفین و تفرقوا متحاربین قد خلع الله عنهم لباس کرامته و سلبهم غضاره نعمته و بقی قصص اخبارهم فیکم عبرا للمعتبرین » (21)"پس اندیشه کنید که چگونه بودند آنگاه که وحدت اجتماعی داشتند، خواسته‌های آنان یکی، قلب های آنان یکسان و دست‌های آنان مددکار یکدیگر، شمشیرها یاری کننده، نگاه‌ها به یک سو دوخته و اراده‌ها واحد و همسو بود. آیا در آن حال مالک و سرپرست سراسر زمین نبودند؟ و رهبر و پیشوای همه دنیا نشدند؟ پس به پایان کار آنها نیز بنگرید: در آن هنگام که به تفرقه و پراکندگی روی آوردند و مهربانی و دوستی آنان از بین رفت و سخن‌ها و دل‌هایشان گوناگون شد، از هم جدا شدند، به حزب‌ها و گروه‌ها پیوستند، خداوند لباس کرامت خود را از تنشان بیرون آورد و نعمت‌های فراوان شیرین را از آنها گرفت و داستان آنها در میان شما عبرت انگیز باقی ماند"و چه زیباست تاکیدات حکیمانه شاگرد صالح مکتب علوی یعنی حضرت امام خمینی رحمه الله علیه: "امروز اختلاف، انتحار مسلمین است؛ باید با هم باشید" (22) "اسلام دستور داده که با هم باشید، خداوند واعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا را به مردم واجب کرده. همه با هم باشید و تفرق در کار نباشد. با تفرق همه فسادها هست و با تمسک به خداوند همه صلاح و سعادت‌ها هست" (23) و آن بزرگوار فرق اساسی تربیت و رفتار اجتماعی اسلامی با تربیت اجتماعی سایر دیدگاهها را با بیان شیوای خود اینچنین تبیین می‌فرماید: "تمام دستورهای مردم عادی و رژیم‌های غیرالهی این است که همه با هم باشید و دستور به اجتماع است لکن دستور خدا، دستور به واعتصموا بحبل الله است. اینکه مهم است این است که تنها این نباشد که همه با هم در یک امری مجتمع باشید و متفرق نباشید، امر این است که همه با هم اعتصام به حبل الله بکنید، راه، راه حق باشد و توجه به حق باشد و اعتصام به حق باشد " (24)

ادامه دارد...